promus

Norsk (nynorsk)

I denne boka oppmodar Jan Inge Sørbø til nylesing av Marie Takvam, Hulda Garborg, Gro Holm og Aslaug Vaa. Fire kvinner med fire unike forfattarrøyster som han meiner har fortent større merksemd. Takvam for dikt som framleis set seg i lesaren. Garborg for ambisiøse romanar og eksperimentelle drama. Gro Holm som skildra industrireisinga i Odda, med eit særleg blikk på kvinnene sin stilling. Og Aslaug Vaa med merkelappen «lokal telemarksforfattar», men som gjennom heile forfatterskapen var nært knytta til intellektuelle røysler i Europa. Sørbø stiller spørsmål om kvifor desse forfattarene i stor grad blir lesne ut frå kjønnet sitt, og ikkje på eigne premissar. Omtalen er utarbeidd av BS.

Fire store

I dette storverket tar Jan Inge Sørbø for seg den nynorske litteraturhistoria frå Ivar Aasen og fram til i dag. Her gir Sørbø eit nytt perspektiv på norsk litteratur. Han drøftar korleis nynorskforfattarane både har forma og opponert mot dei litterære normene i samtida si – til dømes korleis Ivar Aasen protesterte mot nasjonalromantikken, medan A.O. Vinje dreiv gjøn med bondeforteljingane. Meir enn 150 forfattarskapar er omtalte i boka. Mellom dei finn vi kjende namn som Arne Garborg, Tarjei Vesaas, Marie Takvam, Jon Fosse og Olaug Nilssen, men òg fleire som fortener ny merksemd, som Gro Holm og Sjur Bygd. «Nynorsk litteraturhistorie» blir gitt ut i høve Det Norske Samlaget sitt 150-årsjubileum. Omtalen er utarbeidd av BS.

Nynorsk litteraturhistorie

Alfred Hauge (1915-86) var ein forfattar med ei uvanleg sterk utvikling. Han debuterte i 1942 med den enkle, oppbyggelege fortellinga "Septemberfrost", og avslutta forfatterbanen med nokre av dei mest eksperimentelle bøkene i norsk etterkrigsprosa, samla i "Utstein Kloster-syklusen". I denne boka hevdar Jan Inge Sørbø at det ligg ei grunnleggjande spenning mellom ytre og indre, mellom realisme og visjonslitteratur, heilt frå dei første bøkene av. Denne spenninga gjer at Hauge prøver ut og sprengjer den eine litterære forma etter den andre. Samstundes finst det ein konstant problematikk så å seia frå første bok, som er knytt til det lidande menneske, til Guds nærver i lidinga og samanhengen mellom liding og kunst. Denne problematikken blir undersøkt i skiftande former, med stort alvor og stor humor, i ein av dei mest mangslungne forfattarskapane i norsk litteratur. Med litteraturliste. Nyn.

Angen av bork og ein brennande einerbusk

Arne Garborg har ein eineståande posisjon i norsk litteratur. Denne innsatsen hadde ein mørk bakgrunn. Faren var alvorleg sinnslidande, og då Garborg var 19 år, enda faren livet for eiga hand. Mykje av Garborgs forfattarskap handlar om å forstå kvifor dette hende. Jan Inge Sørbø har skrive ei medrivande og lettfatteleg bok om korleis Garborg orienterer seg i si samtid, og viser samanhengen i denne omfattande og stadig nyorinterte forfatterskapen.

Arne Garborg

Jan Inge Sørbø bruker historia om den siste tida til sin eigen far for å reflektere over kva for eit ansvar vi har for å ta oss av gamle menneske som har mista talen og minnet, men ikkje menneskeverdet. Han bruker religion og filosofi som grunnlag for kloke betraktningar om sorgarbeid og kva foreldra våre betyr for oss når dei blir borte.

Lyset frå fars ansikt

Boken handler om dikteren Olav Aukrust (1883-1929), som ga ut få, men mektige diktsamlinger. Aukrust var inspirert av Rudolf Steiner og antroposofien, han var folkehøgskolelærer , samla på bondeantikviteter og bodde det meste av sitt korte liv i Gudbrandsdalen. I boken går biograf Jan Inge Sørbø bak fasaden og skildrer dramatikken og tragedien bak diktermyten. Vi får blant annet innblikk i hvordan hans innfløkte familie- og kjærlighetsliv satt preg på diktningen hans.

Ørneflukt og ormegard

Det er juni 1946 og fred i Norge. Fartein Valen har fullført eit stort arbeid. Han har skrive ferdig symfoni nr. 3.

Symfoni No. 3, Opus 41

Alexander L. Kiellands (1849-1906) romanform har blitt sett på som mønstergyldig for realismen i 1880-åra. Jan Inge Sørbø stiller i denne boka mellom anna spørsmål om kva som eigentleg ligg i omgrepet realisme. Forfattarane frå denne perioden meinte dei skreiv bøker som spegla det verkelege, som var sannsynlege og nærare reportasjen enn tidlegare periodar. Sørbø spør om Kielland snarare var melodramatikar, og peikar på melodramatiske innslag i Kiellands arbeid. Sørbø søkjer å kartleggje eit melodramatisk mønster med utgangspunkt i Garman & Worse. Han analyserer óg Arbeidsfolk, Gift, Sankt Hans fest og Jacob.

Kielland som melodramatikar

I følge forfattaren kan den nynorske lyrikken godt lesast som ein eigen tradisjon, som skil seg frå bokmålslyrikken. I denne essaysamlinga viser forfattaren korleis impulsane frå Ivar Aasen har forplanta seg til stadig nye generasjonar nynorsklyrikarar. Samlinga inneheld originale nylesingar av Ivar Aasen, Arne Garborg, Olav Aukrust, Jakob Sande m.fl. Har litteraturliste.

Jan Inge Sørbø

Som forfattar

Emne knytt til Jan Inge Sørbø

Kontakt

Info

Sånn bruker du biblioteket

Nettstaden

Kontakt

Info

Sånn bruker du biblioteket

Nettstaden

Jan Inge Sørbø

Som forfattar

Fire store : Hulda Garborg, Gro Holm, Aslaug Vaa, Marie Takvam

Nynorsk litteraturhistorie

Angen av bork og ein brennande einerbusk : om Alfred Hauges forfattarskap

Arne Garborg : frå bleike myr til alveland

Lyset frå fars ansikt : refleksjonar ved livets slutt

Ørneflukt og ormegard : ein biografi om Olav Aukrust

Symfoni No. 3, Opus 41 : roman

Kielland som melodramatikar

Frå gamle fjell til magma : linjer i nynorsk lyrikk

Emne knytt til Jan Inge Sørbø

Kontakt

Info

Sånn bruker du biblioteket

Nettstaden